In vorige blogs (1 & 2) deelde ik het 21 dagen minder schermtijd experiment. Het grootste inzicht: Als ik het eerste uur nadat ik wakker word niet op mijn telefoon kijk, heeft dat een buitenproportioneel effect op de rest van de dag. Het maakt me minder reactief, kalmer, creatiever, productiever, en misschien wat paradoxaal, juist beter bereikbaar.

De essentie is simpel: in plaats van direct te kijken welke berichten anderen op me hebben afgevuurd (via WhatsApp, Instagram of wat doen ook), start ik rustig op, kies ik de belangrijkste taak voor die dag (vaak een opdracht voor een klant of het schrijven van een blog of hoofdstuk), ga ik ongestoord aan de slag, en kijk een, twee of drie uur later tevreden terug op een ochtend die niet werd geleefd door notificaties en afleiding.

De rest van de dag heb ik het voldane gevoel iets belangrijks te hebben afgemaakt. En ben ik bereikbaar voor alle afleiding in de wereld. Dit vervangt natuurlijk niet het contact met collega's en is geen oplossing voor alle thuiswerkproblemen waar we mee worstelen, maar in tijden waarin alles misschien net iets minder leuk is, maakt eindeloos in een scherm turen je ook geen leuker mens..

Het doorbreken van automatisme

Het klinkt misschien als een utopie, maar zo bijzonder is het niet. Maak geen afspraken voor 11:00 uur, en kijk tot die tijd niet naar inkomende berichten. Het lukt niet elke dag, maar dat is ok. Het vraagt alleen wat discipline en het door de war schudden van onmogelijke aannames zoals dat je altijd bereikbaar moet zijn voor iedereen. Want altijd is best vaak, en iedereen, dat zijn er een boel..

De prettige conclusie van het 21 dagen minder schermtijd experiment is: de wereld kan het prima zonder mij tot 11:00 uur.

Door eerst een periode te hebben waarin je niet impulsief zit te verversen en eindeloos te scrollen, kijk je gedurende de dag ook minder vaak 'of er nog iets is', zonder ook daadwerkelijk de tijd te hebben om het vervolgens te regelen. Het beperkt het aantal open eindjes die ronddwalen door je hoofd, en zorgt dat je wat je start ook afmaakt.

De magie zit hem dan ook in het elimineren van het automatisme waarmee je je telefoon pakt. Dat deed ik al door niet in het eerste en laatste uur van de dag te kijken, en die glimmende geluidmakende gokkast tijdens het eten en op het toilet links te laten liggen. En dit heb ik na de 21 dagen verder doorgetrokken.

De rest van deze blog is een opsomming van de dingen die ik (mede met jullie hulp) heb aangepast, en die je vrij eenvoudig kunt doen (als je dat wilt).

Koop een wekker
Martin Hersman vraagt in presentaties graag: "Wie of wat raakte je gisterenavond het laatste aan voordat je ging slapen?" Uiteraard wordt deze vraag altijd beantwoord met gelach. Toch heeft het iets pijnlijks. Voor de ochtend geldt hetzelfde. Zelf kiezen wanneer je voor het eerst je telefoon pakt, kost 4 euro bij de Hema, en is een eerste stap richting een proactieve start van je dag. Ow, en als je dan toch niet gelijk Insta checkt, geef dan eerst degene die naast je ligt wat extra aandacht.

Draag een horloge
Sinds een aantal weken draag ik weer een horloge. Niet omdat ik continu wil weten hoe laat het is, maar áls ik het wil weten, hoef ik niet op mijn telefoon te kijken. En dat horloge telt ook mijn stappen, waardoor ik vaker naar buiten wil en beweeg, doordat ik...

Bel in plaats van Zoom/Teams/WebEx
"Zullen we overschakelen naar Teams? Dan kunnen we elkaar zien," vraagt mijn belafspraak van 11:00 uur. "Sorry, dat gaat niet, ik wandel buiten," antwoord ik. "Oh, wat heerlijk! Ik hoorde vogels ja. Wat fijn zeg!"

Sinds corona is videobellen de nieuwe standaard. Zo standaard, dat we het alweer doen zonder nadenken. En natuurlijk is het handig in groepen en heeft het voordelen, maar als je elkaar 1 op 1 wilt spreken, gun jezelf (en de ander) een schermbreak en bel. Het liefst wandelend.

Behandel je mobiele telefoon als een vaste telefoon
"Als je thuiskomt, leg je telefoon op een vaste plek. Net als je de vaste telefoon (van vroeger)", zegt journaliste Linda Almekinders in dit artikel. Het werkt geweldig. Het eerst naar mijn telefoon toe wandelen, zorgt voor een welkome buffer en gaf mee een helder en confronterend inzicht: je hoeft niet overal in huis je telefoon mee te nemen alsof het een zuurstoffles is. En als je te laat bij je telefoon bent, bel je gewoon terug.

Maak je telefoon dommer
Er zijn inmiddels 342.214 artikelen geschreven over het verminderen van je telefoongebruik. De samenvatting: maak je telefoon dommer door globaal twee dingen. 1) Onder het motto 'er is altijd wel een berichtje' zet je alle notificaties uit, en kijk je wanneer je het jou uitkomt. En 2) verwijder apps waar je door wordt afgeleid zoals e-mail, Facebook, Instagram. Je kunt altijd nog op je laptop kijken (maar dat vraagt een extra handeling). En als je bang bent dat je iets mist...

Spreek een spoedkanaal af
Met de paar mensen van wie je niets wilt missen, spreek je een spoedkanaal af. Ik gebruik sms, omdat niemand meer sms gebruikt. Daarom is dat kanaal leeg. En kan ik van sms juist wel de notificaties aanzetten, waardoor ik alleen wordt gestoord door mensen waardoor ik gestoord wil worden. Hierdoor word je eigenlijk beter bereikbaar.

Gebruik een papieren notitieboekje
Door deze dingen te doen, heb ik meer rust en ruimte, waardoor ik meer ideeën heb. Die wil ik niet vergeten of eindeloos in mijn hoofd bewaren, maar ook niet mailen aan mezelf. Daarom heb ik, misschien wat ouderwets, altijd een pen en notitieboekje bij me. Hierdoor voorkom ik dat ik per ongeluk iets op mijn telefoon zie wat mijn aandacht trekt terwijl ik met iets anders bezig was.

Uiteindelijk is het jouw experiment

Zoals ik in een eerdere blog schreef: 'Al zo lang ik me kan herinneren, heb ik een haat-liefde verhouding met technologie. Of eigenlijk met schermen. Natuurlijk is het fijn om foto’s te maken van een nieuwe plek of een mooi moment. Maar kun je ook genieten van die zonsondergang zonder het met een filter te delen op Instagram? Laptops, Netflix en Spotify zijn top, en zonder internet kan ik deze blog niet delen. Maar hoe kan je creatief zijn als je iPhone elke minuut een nieuwe melding wil pushen? En hoe geweldig technologie ons verbindt als we op afstand zijn, creëert diezelfde technologie juist afstand als we bij elkaar zijn.'

Minder is dus ook geen doel op zich. Technologie is heel prettig. Het experiment was voor mij een zoektocht naar 'wat is genoeg?'. Dus als je hier ook mee wilt experimenteren, onthoud dan: het is jouw experiment. En wat genoeg is voor mij, is waarschijnlijk anders dan wat genoeg is voor jou.